Köle Çocuk Heidi: İsviçrenin Karanlık Yüzü
Yarışma proğramlarını çok severim. Kim bir milyon ister en çok izlediğim yarışma proğramları arasında. Defalarca katılmak için müracaat yaptım ancak bir türlü nasip olmadı. Keyifle izlediğim bu proğram sayesinde bilmediğim pekçok şey öğrendim. Son öğrendiğim şey harbiden çok ilginçti: Heidi nin gerçek hikayesi
Heidi isimli bir çizgi film vardı. Pekçok kişi bilir bunu. 90’yıllarda iç yüzünü bilmeden izlediğim bir çizgi filmdi. Yarışma da ki soru şöyley di:
Yarışmacı şıkları görünce çok şaşırdı. Tamamı Avrupa ve İskandinav ülkeleriydi. Bunlar her yıl dünyanın en mutlu ülkesi seçilen, medeniyetin beşiği dediğimiz yerlerdi. Ben Avrupanın gerçek yüzünü az çok bildiğim için çok şaşırmadım. Heidi özelinde konuyu bilmesem de küçücük çocukların yıllar boyunca köle gibi fabrikalarda en zor ve ağır işlerde çalıştırıldığını, bir zamanlar içine cadı girdi diye kadınların yakılarak öldürüldüğünü, tuvalet nedir bilmeyen bahtsızların evlerindeki bir odaya pisleyerek bununla yaşadıklarını ve daha akla hayale gelmedik nice sapkınlıklarını biliyorum.
Şimdi gelelim Heidi nin gerçek hikayesi ne.
Masum bir kız çocuğuydu Heidi. Adeta bir nesil onunla ekran başına kilitlenmiş ve onunla büyümüştü. Ayaklarında ayakkabı yoktu. Her yere çıplak ayaklarla gider çoğu zaman taşlı dikenli yerlerde acı içinde yürürdü. Sadece bir çizgi film olarak izlediğimiz Heidi nin ardında bir insanlık suçunun gizlendiğini pekçok kişi gibi bende bilmiyordum.
Heidi’ nin Ayakları Neden Çıplaktı?
İsviçre günümüzde refah seviyesi çok yüksek bir ülke. Malum “İsviçre Bankaları” nı herkes duymuştur. Geçmişi karanlıklar içinde olan bu ülke de yakın zamana kadar devam eden bir dramın simgesi Heidi. Çoğumuzun dikkatini çekmese de çizgi filmde Heidi’nin ayakları çıplak.
18. yüzyılın sonlarında ailesi ölen, boşanan, suç işlemiş veya devlete borcu olan ailelerin çocukları devlet tarafından çiftliklerde çalıştırılmak üzere satılıyordu. Bir anlamda bu çocuklar köle olarak çiftlik sahibi ailelerin yanına veriliyordu.
Bu çocuklara “Verdingkinder” adı veriliyordu. Yani çıplak ayaklı çocuklar. Aynı zamanda köle çocuklar anlamıda vardı tabii. Körpecik çocuklar ağır işlerde çalıştırılıyor, çiftliklerde ahırlarda yatıyordu. Düzgün beslenemeyen bu çocuklar ailelerin kendi çocuklarından ayırt edilebilmesi içinde ayakkabı giyemiyorlardı. İşte bu yüzden çıplak ayaklıydı köle çocuklar.
İsviçre’de 1789 yılına kadar 14 yaş altında ki çocuklar dahi fabrikalarda en ağır ve tehlikeli işlerde çalışıyordu. Bu tarihten sonra 14 yaş altındaki çocukların çalışmaları yasaklansa da 20. Yüzyılın sonuna kadar neredeyse iki asır boyunca çocuk sömürüsü bir şekilde devam etti. İnanması güç belki ama bu alçak sistem İsviçre’ de ancak 1981 yılında yasaklanabildi. Bu sistemden dolayı hayatları kararan, çocuklukları zehir olan yüzbinlerce mağdurdan dilenmesi gereken özür İsviçre devletinden ancak 2013 yılında gelebildi. Buradan güzelim Türkiye’ mize kin kusan, bu güzel millete ahmak gözüyle bakan, yapılan hiçbir şeyi beğenmeyen içimizdeki hainlere ne demeli bilmiyorum.
Heidi isimli çizgi film kahramanı ise aslında İsviçre’ nin bu karanlık yüzüne bir göndermedir. Heidinin hikayesi İsviçrenin Alp dağlarının eteklerinde bulunan Mainfeld isimli bir kasabada geçiyor. İsviçreli yazar Jahanne Spyri’ nin çocukluğu kırsal bölgelerde geçmiş. O da anılarını kitaplaştırmış. Bu kitaplardan en ünlüsü ise 1880 yılında 53 yaşında iken kaleme aldığı Heidi isimli kitabı olmuş.
HeidinHeidi’nin hikâyesi defalarca beyazperdeye aktarıldı. İlk kısa film 1920’de Hollywood’da yapıldı. Frederick A. Simpson’ın filminde Heidi karakterini Madge Eveans oynadı. 1974’te çıkan ünlü Japon çizgi film serisi de dünyada ve ülkemizde ünlü olmasını sağladı.
1880 yılında İsviçreli yazar Johanne Spyri tarafından oluşturulan hikaye sonraki dönemde film olarak piyasaya sürüldü. 1974 yılında Japonların yaptığı amine ise Heidi’nin popürlerliği günden güne arttı. Bu çizgi filmi yakından takip edenler yalnızca Heidi’nin ayaklarının çıplak olduğunu görürler. Bu detay tamamen bilinçli olarak yapılmış ve özünde derin anlamlar taşımaktadır. Peki bu anlam nedir? Heidi’nin ayaklarının çıplak olmasının nedeni nedir?
İsviçreli yazar Johanne Spyri, çocukluğunda yaşadığı İsviçre kırsalındaki anılarını kitaplara dönüştürmüş. Bunlardan en bilineni kuşkusuz Spyri’nin 1880’de, 53 yaşındayken yazdığı Heidi kitabı olmuş. Heidi, Alpler’de büyükbabasıyla yaşayan öksüz bir kız… Kitabındaki manzaraları anlatırken, aynı zamanda çocukların dünyaya hangi duygularla baktığını anlatmaktaki başarısı Heidi karakterini dünyada üne kavuşturmuş. Johanne Spyri kitaplarının gelirlerini yaralılarına bağışlamış.
